هفده خطای شناختی با مثال
1. Mind reading
ذهن‌خوانی:
بدون استدلال و دلایل کافی، می‌اندیشید از افکار دیگران اطلاع دارید.
«اصلا نگاهم نکرد حتما از من شاکی‌ه»
2. Furtune telling
پیش‌گویی:
پیش‌بینی ذهنی از اتفاقات و شرایط آینده‌ای منفی
«حتما فردا حرفم رو قبول نمی‌کنه»
...
3. Catastrophizing
فاجعه‌سازی:
تمام حوادث آینده‌ی نزدیک و دور را افتضاح و غیرقابل تحمل انگاشتن
«توی آزمون خراب کنم آبروم می‌ره»
4. Labeling
برچسب زدن:
صفات کلی و منفی به خود و دیگران الصاق کردن
«کلاً بدبخت‌یم»
5. Discounting positives
نادیده‌انگاری جنبه‌های مثبت:
موفقیت‌ها و نکات مثبت را کوچک و خوار شمردن
«اینو که همه می‌تونن انجام بدن»
6. Negative filter
فیلتر منفی:
فقط جنبه‌های منفی چیزی را دیدن
«اصلن به من توجه نمی‌شه»
7. Overgeneralizing
تعمیم افراطی:
تعمیم دادن یک اتفاق و حادثه‌ی بد به همیشه و استنباط همیشگی داشتن از آن
«این اتفاق همیشه فقط برای من می‌افته»
8. Dichotomous thinking
تفکر دو قطبی:
دید «همه» یا «هیچ» داشتن در مورد اتفاقات و انسان‌های پیرامونی
«همه‌ی زندگی‌م تباه شد»
9. Should
بایداندیشی:
اتفاقات و رخداد‌ها و حوادث رو آن‌طور که هستند ارزیابی و ارزش‌گذاری نکردن. دید و تفسیرها را بیش‌تر بر اساس آن‌چه باید می‌بود/باشد گذاشتن.
«باید می‌بردیم» «برد با ماست»
10. Personalizing
شخصی‌‌سازی:
علل شکست و رخ‌دادهای منفی را متوجه خود کردن و سهم دیگران را ندیدن
«خودم مقصر بودم»
11. Blaming
سرزنش‌گری:
مسئولیت تغییر رفتار خود را به عهده نگرفتن. دیگران را دلیل مشکلات و احساسات منفی خود دانستن.
«او باعث تمام مشکلات من هستش»
12. Unfair comparisons
قیاس‌های ناعادلانه:
معیار نداشتن و خود را با کسانی که امتیازات ویژه دارند مقایسه کردن
«او خیلی از من زیباتر عمل می‌کنه»
13. Regret orientation
تاسف‌گرایی:
ای کاش‌های مکرر گفتن به جای تکیه بر حال
«ای کاش این حرف رو نمی‌زدم»
14. What if
چی می‌شد اگر:
پرسش مکرر «چی می‌شد اگر» و اقناع نشدن شخصی
«چی می‌شد اگر زودتر راه می‌افتادم»
15. Emotional reasoning
استدلال هیجانی:
برای تفسیر واقعیات پیرامونی از احساسات محض استفاده کردن
«دلم شور می‌زنه یه اتفاقی می‌افته»
16. Ignoring counter evidences
نادیده‌انگاری شواهد متناقض:
شواهد یا استدلال‌های ناهمسان یا ناهمخوان با تفکر خود را مردود دانستن
«هیچ‌کدوم‌تون نمی‌فهمین»
17. Judgment focus
قضاوت‌گرایی:
معیارهای غیراستاندارد و شخصی برای خود ایجاد کردن در جهت تفکر منفی
«در مسابقه اصلن خوب بازی نکردیم»
این باورها همگی غلط هستند و باعث بروز احساسات منفی در ما می شوند پس لطفا با هوشیاری از آنها اجتناب کنید.
